Güncel Sayı

Cilt: 11 Sayı: 1, 15.06.2024

Yıl: 2024

Makaleler

Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi (MUTAD), Türk dili, kültürü, edebiyatı, tarihi, halk bilimi, coğrafyası, sanatı başta olmak üzere Türk Dünyası ile ilgili bilimsel makaleleri bilim dünyasına kazandırmayı temel ilke edinen açık erişimli, altı aylık, hakemli, akademik bir dergidir.


  • Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü’nün hakemli akademik yayınıdır. Dergi, Haziran ve Aralık olmak üzere yılda iki sayı yayınlanır.

MUTAD’da Türk Dünyasıyla ilgili araştırma tarihi, belge ve metin neşri, bilimsel çeviri ve aktarı, bibliyografya ve kronoloji, kitap ve tez tanıtımı, söyleşi, vefat yazısı gibi çalışmalara ve alanla ilgili etkinlikleri duyuran haber yazılarına yer verilir.
MUTAD’ın hedef kitlesini; akademisyenler, uluslararası araştırmacılar, profesyoneller, öğretmen ve öğrenciler ile ilgili mesleki, akademik kurum ve kuruluşlar oluşturur.

Derginin yayın dili, Türkçedir. Bununla birlikte dergide İngilizce ve Rusça yazılara da yer verilir.

Makale başlığı, içerikle uyumlu ve içeriği en iyi ifade eden bir başlık olmalıdır. Makalenin başında konuyu kısa ve öz biçimde ifade eden, en az 150 kelimeden oluşan makale dilinde öz bulunmalıdır. Öz içinde yararlanılan kaynaklara, şekil ve çizelge numaralarına değinilmemelidir. Özün altında en az 5, en çok 8 sözcükten oluşan anahtar kelimeler verilmelidir. Anahtar kelimeler makale içeriği ile uyumlu ve kapsayıcı olmalıdır. Türkçe yazılmış bir makalede İngilizce başlık, öz ve anahtar kelimeler bulunmalıdır.

Dergimiz, Ocak 2023 tarihinden itibaren yayına kabul edilen makalelerden "Genişletilmiş İngilizce Özet (Extended Abstract)" istemektedir. Bu kapsamda 150 kelimelik Türkçe ve İngilizce özetin yanında yayına kabul edilen Türkçe makaleler için çalışmanın amacını, kapsamını, metodunu ve sonuçlarını ele alan 750-1000 kelimelik Genişletilmiş İngilizce Özet (Extended Abstract)  hazırlanması gerekmektedir. Yazarlarımızın dikkatine sunulur. 

Ayrıntılı yazım kılavuzu için bk. MUTAD Yazım Kuralları

Yazar ve çevirmenler için bilimsel yazı yazma kılavuzu için bk. Yazı Yazma Kılavuzu






Etik İlkeler ve Yayın Politikası
Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, bilimsel yayın etiğini en yüksek standartlarda uygulamayı ve dergi editörleri için Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından geliştirilen öneriler ve kılavuzlar temel alınarak hazırlanan şu ilkelere uymayı taahhüt eder:
- Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, yayın etiğini uygulamada COPE tarafından belirlenen standartları benimser. Bu çerçevede kötüye kullanım veya yayın etiğinin ihlali durumlarında COPE tarafından geliştirilen yayın etiği akış şemalarını (https://publicationethics.org/resources/flowcharts) referans alır.
- Yazara ve hakemlere dair bilgilerin gizliliği derginin sorumluluğundadır. Ancak bu bilgiler muhtemel suistimalleri soruşturmak amacıyla olası bir soruşturmada paylaşılabilir. Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, muhtemel suistimal durumlarına ilişkin ilkelerini COPE tarafından oluşturulan yönergeler çerçevesinde tanımlar ve web sitesinden açıkça paylaşma ilkesine sadık kalır.
- Bir çalışmaya ait bölümlerin yazara ait birden çok yayında kullanılması, Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi açısından kabul edilebilir değildir. Bu durumda dergi, COPE tarafından belirlenmiş ilgili yönergeleri uygular.
- Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi ifade özgürlüğünü savunur. Bunun yanında; ırkçı, cinsiyetçi ve ayrımcı her tür içeriği nefret söylemi içinde değerlendirir ve bu içerikteki yazıları sürece sokmadan reddetme hakkına sahiptir.
- Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, başvuru yapan yazarlardan makalesi ile ilgili Etik Kurul İzni, Görüşmeci Rıza Formları ve ibraz edilmesi gereken belgeleri talep etme hakkına sahiptir.
- Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi’ne gönderilen yazıların daha önce yayımlanmamış, yayın programına dâhil edilmemiş ya da başka bir dergide yayımlanmak üzere değerlendirme aşamasına girmemiş olması gerekmektedir.
- Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, benimsemiş olduğu çift kör hakem süreci gereği, sunulan yazıların hakem değerlendirmesine gönderilme sürecinde, yazarların ve hakemlerin anonimliğini garanti altına alır ve hakem dağılımında çeşitliliği önemser.
- Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, bir makale ile ilgili çıkar çatışması olması hâlinde, açık bir biçimde, entelektüel ve etik standartlardan yana taraf olur; konu ile ilgili olarak yazarların, hakemlerin, editörün ve editör yardımcılarının yükümlü olduğu etik ilkeleri tanımlar. Bu tür durumlarda, konu açıklığa kavuşuncaya kadar makalenin değerlendirme süreci askıya alınır.
- Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi; düzeltme, açıklama, özür, tekzip niteliğindeki içerikleri yayımlamak konusunda hassas davranır.
- Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisinin editör ve yayıncıları, bir makalede oluşan yinelemelerin yani başka bir yayınla arasındaki çakışmaların fikri mülkiyet haklarını ihlal etmesi durumunda, yasal tavsiyelere uymakla yükümlüdür.

İntihal Politikası
- İntihal, emek hırsızlığı gibi etik ihlaller Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi tarafından kabul edilemez durumlardır. Gönderilen yazılarda bu tür ihlallerin bulunmaması öncelikli olarak yazar(lar)ın sorumluluğundadır.
- Dergiye gönderilen tüm yazılar, değerlendirme sürecine alınmadan önce iThenticate programından geçirilerek benzerlik raporu alınır. Rapor sonucunda benzerlik oranının %25 ve üzeri çıkması durumunda editör ilgili rapor sonucunu yazarla paylaşarak, yazıyı değerlendirme sürecine sokmadan reddetme hakkına sahiptir.

Kötüye Kullanım Beyanı
- Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, suistimal ve kötüye kullanım durumlarına karşı, COPE’un “olası kötüye kullanım” durumlarına dair ilkelerini benimser. Bu doğrultuda; yayıncının, editörün, editör yardımcılarının, hakemlerin, yayın kurulunun ve yazarların yayın öncesi, yayın süreci ve sonrasında olası kötüye kullanım durumlarına karşı yükümlülüklerini Yayın Etiği İlkelerinde ayrıntılı olarak belirtir.
- Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi Baş Editörü ve Alan Editörleri, iletişim gizliliğini mümkün olan en geniş ölçüde korumayı taahhüt ederler.
- Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, bilimsel yayıncılık sürecinde gizliliğin önemini göz önünde bulundurarak, yazar ve hakemlere ilişkin bilgileri, sadece çalışmaya dair şüpheli bir durumu ya da suistimali önlemek ve buna cevap verme yükümlülüğünü yerine getirmek amacıyla paylaşır. Yazar ve hakemlere dair gizliliğe önem verir.
- Dergi editörü, şüpheli durumlarda bilgi paylaşımı yapmadan önce ilk sorgulamaları yapar. Bilgi paylaşımı ise yazarın yanıt vermediği, yanıtının yetersiz görüldüğü veya muhtemel suistimalden birden fazla derginin etkileneceği durumlarda söz konusu olur. Gerekli görüldüğünde bilgiler, sadece konuya ilişkin bilgi sahibi olabileceğine inanılan editör yardımcılarıyla paylaşılır ve paylaşılan bilgiler yalnızca olgusal içerikle sınırlı tutulur.
- Dergi editörü aynı çalışmanın farklı yayın organlarına gönderildiğinin tespit edildiği durumlarda, çalışmanın versiyonlarını karşılaştırmak; şüpheli suistimal vakalarında soruşturma için iş birliği yapmak ve çaba harcamak, soruşturmacılara/yazarlara ve/veya kurumlarına yönelik çalışmalarda birlikte hareket etmek gibi faydalar sağlamak amacını taşır.

Telif Hakkı Düzenlemesi
Yazarlar, fikri eserlerini Marmara Üniversitesi’nin Creative Commons Atıf-GayrıTicari 4.0 Uluslararası (CC BY-NC 4.0) lisansı ile yayımlamasına izin verir. Creative Commons Atıf-GayrıTicari 4.0 Uluslararası (CC BY-NC 4.0) lisansı, eserin ticari kullanım dışında her boyut ve formatta paylaşılmasına, kopyalanmasına, çoğaltılmasına ve orijinal esere uygun şekilde atıfta bulunmak kaydıyla yeniden düzenleme, dönüştürme ve eserin üzerine inşa etme dâhil adapte edilmesine izin verir. Yazar, Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi’ne yazı gönderim başvurusu yaparken, Telif Hakkı Devir Formu’ndaki hususları kabul ettiğini, formu imzalayarak beyan eder.

Açık Erişim Politikası
- Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, tüm içeriğini okura ya da okurun dâhil olduğu kuruma ücretsiz olarak sunar. Okurlar, ticari amaç haricinde, yayıncı ya da yazardan izin almadan dergi makalelerinin tam metnini okuyabilir, indirebilir, kopyalayabilir, arayabilir ve link sağlayabilir. Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi makaleleri açık erişimlidir ve Creative Commons Atıf-GayrıTicari 4.0 Uluslararası (CC BY-NC 4.0) (https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.tr ) olarak lisanslıdır.

Yayıncı
Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi’nin yayıncısı, Marmara Üniversitesi adına Üniversite Rektörü ve Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü adına Enstitü Müdürüdür.
- Yayıncı; derginin yayın etiği ilkelerinin ilgili paydaşları tarafından uygulanmasını, dergi içeriğine açık erişimin ücretsiz ve sürekli olarak sağlanmasını, yayınların arşivlenmesini ve korunmasını taahhüt eder.
- Yayıncı; suistimal, intihal, çıkar çatışması, telif hakkı ihlali, kendinden intihal olarak da bilinen metin geri-dönüştürme gibi bilimsel yayın etiğinin ihlal edildiği şüphesinin oluştuğu durumlarda, durumu netleştirmek için gerekli adımları atmakla yükümlüdür.

Yayın Kurulu ve Sorumlulukları
Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi’nin Yayın Kurulu yılda en az iki kere toplanır. Yayın Kurulu üyeleri;
- Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi’nin yayın etiği ilkelerini ve politikasını kabul eder ve kararlarını da bu doğrultuda alır.
- Suistimal, intihal, çıkar çatışması, telif hakkı ihlali, metin geri-dönüştürme gibi bilimsel yayın etiğinin ihlal edildiği şüphesinin oluşması hâlinde, durumu netleştirmek için editör ekibini bilgilendirir.
- Derginin ulusal ve uluslararası tanınırlığını artırmak için öneri verir.
- Derginin Danışma Kurulu için üye önerisinde bulunur.
- Derginin akademik niteliğini artırmak amacıyla tarama indeksi önerisi verir.

Editör ve Editör Yardımcılarının Sorumlulukları
- Dergiye yollanan makaleler, editör ve editör yardımcıları tarafından, yazarların ırk, etnisite, cinsiyet, dünya görüşü ve inançlarından bağımsız değerlendirilir.
- Baş editör, alan editörü veya editör yardımcılarından herhangi biri dergiye gönderilen makaleyle çıkar çatışması ya da çıkar çatışmasına neden olabilecek bir ilişki içinde ise ilgili editör o makalenin hakemlik sürecine dâhil edilmez ve yayım sürecinin takibini diğer editörlere bırakır.
- Editör ve editör yardımcıları, gönderilen makalede bir hata/sorun tespit ederse ve bu hata/sorun çalışmanın tamamını veya önemli bir kısmını geçersiz/değerlendirilemez kılıyorsa, intihal içeriyorsa, etik dışıysa, söz konusu makaleyi hakem sürecine sokmadan reddetme hakkına sahiptir. Bu durumda editör ve editör yardımcıları, makalenin reddedildiğini net bir şekilde belirtmek ve gerekçesini açıklamakla yükümlüdür.
- Dergiye yollanan makalelere, editör tarafından alanlarına uygun olarak belirlenen alan editörleri ve editör yardımcıları atanır. Alan editörü ve editör yardımcısı, çalışmanın içeriğini dikkate alarak makalenin hakemlik sürecine dâhil edilip edilmeyeceğine dair kanaatlerini sunar. Editöryal değerlendirme aşamasında yazardan düzeltme talep edebilir veya makalenin hakemlik sürecine dâhil edilmeden reddine yönelik öneride bulunabilir.
- Hakem sürecine giren makalelerde editör ve editör yardımcıları, yazarla hakem arasında irtibat kişisi olma sorumluluğuyla hareket eder. Makalenin dergiye ulaşma tarihinden yayın aşamasına kadar, hakemlik sürecini akademik nezaketle ve her aşamasını belgeleyerek yürütür. Editör, değerlendirme süreciyle ilgili olarak -editör yardımcılarının, yazarın ve hakemin kişisel haklarını ve derginin mahremiyet ilkelerini gözetmek kaydıyla- her bir makale için yürütülen aşamalardan sorumludur.
- Editör, değerlendirmeye alınan makale için iki hakemin farklı görüş bildirmesi durumunda üçüncü bir hakemin değerlendirmesine başvurur.
- Editör, hakemlik süreci olumlu tamamlanan bir makalenin hangi kategori altında yayımlanabileceği konusunda yorum ve öneri geliştirebilir, bunu yazar ile paylaşabilir.
- Editör, hakem değerlendirmesine gerek görmeksizin, yayımlanan kitaplara dair değerlendirme yazılarına yer verebilir.

Yazarların Sorumlulukları
- Yazarların Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi’ne karşı akademik, etik ve sosyal sorumluluğu bulunur. Yazarlar, derginin aynı sayısına birden fazla makale başvurusu yapamaz. Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi’nde makalesi yayımlanan yazar, bir sonraki yazısını özel sayılar hariç en erken 4 sayı (2 yıl) sonra gönderebilir.
- Yazarlar, herhangi bir tür veya formatta yazı sunduklarında, çalışmalarında yanlılık yaratabilecek veya yanlı bulunabilecek tüm finansal ve kişisel ilişkileri açıklamaktan sorumludur. Bu çerçevede yazarların, yazı başvurusu yaparken Telif Hakkı Devri Devir Formunu imzalayarak sisteme yüklemeleri gerekir.
- Yazarlar, Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi’ne gönderecekleri yazıların daha önce yayımlanmamış, yayın programına dâhil edilmemiş ya da başka bir mecrada yayımlanmak üzere değerlendirme aşamasına girmemiş olduğunu taahhüt eder.
- Yazarlar, aynı makaleyi kısmen veya tamamen, uygun bir gerekçe belirtmeksizin, izin veya çapraz referans olmaksızın birden fazla dergide yayımlayamaz. Yazarlar, imzaladıkları lisans ve telif hakkı devir sözleşmesine uymakla yükümlüdür.
- TUBITAK ULAKBIM / TR Dizin kriterlerine göre insanların veya hayvanların denek veya veri kaynağı olarak kullanıldığı tüm araştırmalar için etik kurul onayının alınması ve makale başvurusu sırasında sisteme yüklenmesi gerekir. Etik kurul onayı bulunmayan bu tür makaleler yazarlarına iade edilir.
- Yazarlar, çalışmanın her kısmı için geçerlilik ve etik konularında hesap verebilir olmalıdır.
- Yazarlar, çalışma/araştırma desteği almışlar ise makalelerinde kaynağını belirtmelidir.
- Yazarlar, yayımlanmak üzere gönderdikleri makalelerde tespit edilen; uydurma, çarpıtma, aşırma, tekrar yayım, dilimleme, destekleyen kuruluşu belirtmeme, haksız yazarlık, yayımlanmış veya yayına sunulmuş kendi çalışmasından usulüne uygun olarak kaynak göstermeden alıntı yapma (kendi eserinden intihal), usulsüz referans gösterme, referans unutma, çalışması için kurumca sağlanan kaynakları amacına veya usulüne aykırı biçimde kullanma, kabul ve taahhüt beyanlarına uymama vb. ihlallerin etik dışı davranış olduğunu kabul eder. Bunlardan bir veya birkaçının tespiti halinde makalesinin yayımlanma sürecine son verileceğini bilir.
- Çalışmaya katkıda bulunan birden fazla yazar var ise bu yazarların başvuru sırasında yolladıkları isim sıralaması yazarların ortak kararı olmalıdır.
- Çalışmada sadece aktif katkısı olan kişilerin yazarlar arasına dâhil edilmesi, aktif katkısı olmayan kişilerin yazarlar arasına dâhil edilmemesi, yazıya ilişkin değerlendirme süreci devam ederken yazar sıralamasındaki herhangi bir değişiklik talebinin uygun bir biçimde gerekçelendirilmesi yazarın sorumluluğundadır. Yazar, dergi editörü tarafından gerekli görülmesi durumunda tüm bu konulara ilişkin açıklama yapabilmelidir.
- Yazarlar, yayımlanması talebiyle teslim ettikleri yazılardaki fikir ve ifadelerin daha önce yayımlanmış diğer çalışmalarında kullanılmamış olmasından sorumludur. Bu fikir ve ifadeleri daha önce kullanmış olmaları durumunda, ilgili yerlerde kendilerine atıf yapmaları gerekir. Aksi halde yazarlar, editörün isteği üzerine, çakışma olan kısımları düzeltmekle veya makale yayımlanmışsa yeni bir düzelti yayımlanması için üstlerine düşeni yapmakla yükümlüdür.
- Yazarlar; hakemler, alanında uzman yayın kurulu üyesi veya editörün makalesiyle ilgili eleştiri, öneri ve değerlendirmelerini dikkate alır. Kendilerinden istenen düzeltmelere titizlikle uyar. Yazarlar, katılmadıkları hususlarda, gerekçeleriyle birlikte itiraz etme ya da yazılarını çekme hakkına sahiptir. Bu durumda nihai karar, editör ve/veya yayın kuruluna aittir.
- Yazarlar, Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi’nin yayım öncesi hazırlık aşamalarında, Chicago dipnot kontrolü ve tashih süreçlerinden geçemeyen makalelerin, hakemlik süreci tamamlanmış olsa dahi yayımlanmayacağını kabul eder.
- Yazarlar, makalelerinin yayımlanmasından sonra hata ve yanlışlıklar tespit eder ise bu durumu uygun işlemlerin yapılabilmesi için dergi editörüne derhal bildirmelidir.

Hakemlerin Sorumlulukları
- Hakemler, yazıların değerlendirilmesinde akademik tarafsızlık ve bilimselliği esas alır.
- Hakemler, gönderilen çalışmayı adil, tarafsız, yapıcı olarak değerlendirir ve kanaatlerini içeren değerlendirme raporunu gönderir. Çalışmayla ilgili verileri üçüncü kişilerle paylaşmaz ve kendi çalışmalarında kullanmaz.
- Hakemler, adil ve tarafsız bir değerlendirme yapamayacağını düşündüğünde bunu bildirir.
- Hakemler, yazıya ilişkin görüşlerinde yanlılık yaratabilecek bir çıkar çatışmasını editöre açıklamalı ve böyle bir durum varsa yazıyı incelemekten kaçınmalıdır.
- Hakemler, çalışma konusunda kendilerini yeterli görmediklerinde ya da kendilerine verilen sürede incelemeyi tamamlayamayacakları durumlarda editörü bilgilendirmekle yükümlüdür.
- Hakemler, hazırlamakta oldukları ya da değerlendirmede olan çalışmalarına çok benzer bir yazı söz konusu ise değerlendirmeyi reddetmelidir.
- Hakemler, çalışmanın konusuna dair uzmanlıkları yoksa ya da sadece bir kısmını değerlendirebilecek durumdaysa bunu editöre açıklamalıdır.
- Hakemler, incelemeleri için kendilerine gönderilen makalelerde yazarın kendinden intihali olarak da bilinen metin geri-dönüştürmeyi fark ettiklerinde editöre bilgi vermekle yükümlüdür.
- Hakemler, değerlendirilen yazı yayımlanmadan önce, söz konusu yazıda bulunan ve kendi ilgi alanlarına giren herhangi bir bilgiyi kullanmamalıdır.
Hakemler Değerlendirme Sırasında;
- Çalışmayı ve değerlendirmelerini gizli tutmalıdır.
- Değerlendirmelerinin sadece bilimsel olduğunu, kişisel, finansal ya da entelektüel taraflılık nedeniyle olumlu ya da olumsuz biçimde etkilenmeyeceğini garanti etmelidir.
- Yazara yönelik kişisel yorumlardan ve gerekçelendirilmemiş suçlamalardan kaçınmalıdır.
- Kendilerinin ya da meslektaşlarının referans sayısını artırmak için çalışmalarına referans verilmesini önermemelidir. Referans konusunda yapılan önerileri bilimsel olarak gerekçelendirmelidir.
Hakemler Değerlendirme Sonrasında;
- Çalışmanın ve değerlendirme sürecinin gizliliğini korumaya devam etmelidir.
- Revizyon ve yeniden değerlendirme ile ilgili dergiden gelen taleplere karşılık vermeye çalışmalıdır. 

Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü yayınıdır. Yazarlardan herhangi bir ücret talep etmemekte ve ödeme yapmamaktadır.

 29051

Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır. 

29055